Tuyệt vời! Chúng ta đã cùng nhau “đi qua bao núi đèo” của hành trình xây dựng thương hiệu rồi. Nhưng anh chị có biết không, trên con đường đó, có những “ổ gà”, “ổ voi” mà rất nhiều doanh nghiệp Việt mình, dù lớn dù nhỏ, dù mới ra đời hay đã có “thâm niên”, vẫn cứ hay “vấp” phải. Tiếc lắm! Vì mỗi lần “vấp” như vậy là một lần tốn tiền, tốn thời gian, mất cơ hội, thậm chí là làm “tổn thọ” cả thương hiệu.
Thị trường Việt Nam mình mấy năm nay sôi động phải biết, doanh nghiệp nào cũng hừng hực khí thế “vươn ra biển lớn”, xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp. Nhưng mà, nói đi cũng phải nói lại, với kinh nghiệm “soi” không biết bao nhiêu casestudy và “thực chiến” cùng nhiều khách hàng Việt, tôi thấy có những sai lầm “kinh điển” cứ lặp đi lặp lại. Nó không phải là doanh nghiệp mình không giỏi, không có tâm, mà nhiều khi là do mình “thiếu một chút” kinh nghiệm, “vội một chút” trong tư duy, hoặc đôi khi là quá “tin vào cảm tính”.
Hôm nay, với tất cả “gan ruột” của một người làm nghề, tôi không muốn “chỉ trích” ai cả, mà chỉ mong được “điểm mặt gọi tên” những sai lầm phổ biến này, phân tích cái “gốc rễ” của nó, và quan trọng nhất là cùng anh chị rút ra những “bài học xương máu”. Để làm gì ư? Để những doanh nghiệp đi sau không phải “đi vào vết xe đổ”, để thương hiệu Việt mình ngày càng “chất” hơn, “khôn” hơn trên thương trường. Mondial ở đây không chỉ để “vẽ” cho đẹp, mà còn để cùng anh chị “né” những cái sai không đáng có đó!
Tránh Sai Lầm Phổ Biến Khi Triển Khai Nhận Diện Thương Hiệu: Bài Học Từ Các Doanh Nghiệp Việt Nam
Ai làm kinh doanh mà chẳng muốn “đứa con tinh thần” của mình lớn mạnh, được nhiều người biết đến, yêu mến và tin dùng? Và nhận diện thương hiệu chính là “bộ mặt”, là “tấm áo” để thực hiện khát vọng đó. Thế nhưng, thực tế lại không phải lúc nào cũng “màu hồng”. Có những “bộ mặt” được đầu tư rất nhiều tiền của nhưng lại nhạt nhòa, khó nhớ. Có những “tấm áo” rất đẹp nhưng lại không “vừa vặn” với “cơ thể” doanh nghiệp. Tại sao vậy?
“Những Lần Vấp Ngã Quen Thuộc”: Điểm Danh Các Sai Lầm “Kinh Điển” Mà Doanh Nghiệp Việt Nam Hay Mắc Phải Khi “Dựng Xây” Thương Hiệu – Có Thấy Bóng Dáng Mình Trong Đó?
Qua bao năm “lặn lộn” trong ngành, tôi xin phép “gom” lại vài “bệnh” phổ biến mà nhiều doanh nghiệp Việt mình hay gặp phải khi làm nhận diện thương hiệu. Anh chị thử xem có “quen quen” không nhé!
Sai Lầm 1: “Ăn Xổi Ở Thì” – Thiếu Tầm Nhìn Dài Hạn, Chỉ Lo Cái Lợi Trước Mắt. Tại Sao Cứ Vội Vàng Thế Nhỉ?
- Biểu hiện: Làm thương hiệu theo kiểu “mì ăn liền”, thấy người ta làm gì mình làm đó, hoặc chỉ tập trung vào các thiết kế phục vụ bán hàng ngay lập tức (khuyến mãi, giảm giá…). Ngân sách cho thương hiệu bị coi là “chi phí”, cần “cắt giảm” đầu tiên khi khó khăn. Logo, tên gọi có khi thay đổi xoành xoạch theo “trend” hoặc theo ý thích bất chợt của sếp.
- Nguyên nhân sâu xa:
- Tư duy kinh doanh ngắn hạn, áp lực doanh số đè nặng.
- Chưa thực sự hiểu rằng thương hiệu là một tài sản dài hạn, cần được xây dựng và vun đắp bài bản.
- Thiếu một chiến lược thương hiệu (Brand Strategy) rõ ràng làm kim chỉ nam.
- Hậu quả: Thương hiệu thiếu bản sắc, không có chiều sâu, không tạo được sự gắn kết bền vững với khách hàng. Khách hàng chỉ nhớ đến bạn khi có khuyến mãi, hết khuyến mãi thì “say goodbye”.
Sai Lầm 2: “Thầy Bói Xem Voi” – Bỏ Qua (Hoặc Làm Cho Có) Khâu Nghiên Cứu Thị Trường, “Đoán Mò” Insight Khách Hàng. Liệu Mình Có Thực Sự Hiểu “Thượng Đế”?
- Biểu hiện: Quyết định làm thương hiệu dựa trên cảm tính của chủ doanh nghiệp hoặc một vài người trong nội bộ. “Tôi thấy khách hàng của tôi thích cái này”, “Tôi nghĩ thị trường đang cần cái kia”. Không có số liệu, không có phân tích đối thủ, không có khảo sát khách hàng thực sự.
- Nguyên nhân sâu xa:
- Muốn tiết kiệm chi phí nghiên cứu (mà không biết rằng đây là khoản tiết kiệm “chết người”).
- Tự tin thái quá vào kinh nghiệm cá nhân, cho rằng mình đã “quá hiểu” thị trường và khách hàng.
- Không biết cách hoặc không tìm được đối tác đủ năng lực để thực hiện nghiên cứu bài bản.
- Hậu quả: Sản phẩm nhận diện làm ra có thể rất “đẹp” trong mắt chủ doanh nghiệp, nhưng lại “trật lất” với thị hiếu của khách hàng mục tiêu, hoặc “chìm nghỉm” giữa một rừng đối thủ vì không có gì khác biệt. Tiền mất tật mang là đây chứ đâu!
Sai Lầm 3: “Đẹp Là Được Rồi!” – Chạy Theo Thẩm Mỹ Nhất Thời, Coi Nhẹ Tính Chiến Lược Và Câu Chuyện Thương Hiệu. Có Phải Cứ Đẹp Là “Auto” Thành Công, Là Khách “Mê” Liền?
- Biểu hiện: Quá chú trọng vào việc logo có “đẹp”, có “sang”, có “bắt trend” hay không mà quên mất rằng nó có truyền tải đúng thông điệp, đúng giá trị cốt lõi, đúng câu chuyện của thương hiệu hay không. Nhiều khi, quyết định chọn logo lại phụ thuộc vào… sở thích màu sắc của vợ sếp, hoặc “thầy phong thủy” phán!
- Nguyên nhân sâu xa:
- Nhầm lẫn giữa “thiết kế đồ họa” đơn thuần và “xây dựng nhận diện thương hiệu” mang tính chiến lược.
- Chưa hiểu rằng mỗi yếu tố thiết kế (màu sắc, font chữ, biểu tượng) đều phải mang một ý nghĩa, một thông điệp ngầm.
- Thiếu một “Brand Story” (câu chuyện thương hiệu) đủ mạnh để làm “linh hồn” cho các thiết kế.
- Hậu quả: Bộ nhận diện có thể trông bóng bẩy, hiện đại đó, nhưng lại “vô hồn”, không tạo được cảm xúc, không kết nối được với khách hàng. Đẹp mà “nhạt” thì cũng nhanh bị lãng quên thôi.
Sai Lầm 4: “Mạnh Ai Nấy Xài” – Thiếu Brand Guidelines Khiến Nhận Diện “Biến Dạng Khôn Lường”. Tại Sao Cứ “Để Dành” Cuốn Sổ Đó Trong Tủ Kính?
- Biểu hiện: Sau khi nghiệm thu bộ nhận diện, không có hoặc không sử dụng Sổ tay hướng dẫn thương hiệu (Brand Guidelines). Kết quả là logo bị bóp méo, màu sắc “tam sao thất bản”, font chữ “loạn xị ngầu” trên website, fanpage, bao bì, ấn phẩm… Mỗi phòng ban, mỗi nhân viên, mỗi đối tác lại “sáng tạo” một kiểu. (Cái này tôi đã “kêu gào” ở bài trước rồi đó!)
- Nguyên nhân sâu xa:
- Không hiểu tầm quan trọng của sự nhất quán trong việc xây dựng thương hiệu mạnh.
- Agency không cung cấp Brand Guidelines đủ chi tiết.
- Có Guidelines rồi nhưng lại… cất tủ, không phổ biến, không áp dụng.
- Hậu quả: Hình ảnh thương hiệu trở nên thiếu chuyên nghiệp, lộn xộn, làm suy giảm nghiêm trọng khả năng nhận diện và ghi nhớ của khách hàng. Công sức xây dựng ban đầu coi như “xôi hỏng bỏng không”.
Sai Lầm 5: “Tự Tay Làm Tất” (Hoặc Chọn Agency “Giá Bèo Cho Khoẻ”) – Coi Nhẹ Vai Trò Của Chuyên Gia. Liệu “Của Rẻ” Có Luôn “Thơm”?
- Biểu hiện: Vì muốn tiết kiệm chi phí, chủ doanh nghiệp tự mình “thiết kế” logo bằng các công cụ online, hoặc giao cho nhân viên “tay ngang” làm, hay tìm đến những đơn vị thiết kế giá “rẻ như cho” mà không quan tâm đến năng lực, kinh nghiệm.
- Nguyên nhân sâu xa:
- Ngân sách hạn hẹp (điều này dễ hiểu).
- Tư duy “ai làm chẳng được, có cái logo thôi mà”, chưa đánh giá đúng mức độ phức tạp và tầm quan trọng của việc xây dựng nhận diện thương hiệu bài bản.
- Hậu quả: Sản phẩm nhận diện thường thiếu chuyên nghiệp, thiếu tính thẩm mỹ, thiếu sự độc đáo, thậm chí có thể vi phạm bản quyền. Hình ảnh thương hiệu trở nên “rẻ tiền”, khó lòng cạnh tranh với các đối thủ được đầu tư nghiêm túc.
Sai Lầm 6: “Cả Thèm Chóng Chán” – Thay Đổi Nhận Diện Liên Tục Theo “Sở Thích Nhất Thời” Của Sếp. Khách Hàng Có “Chóng Mặt” Theo Không?
- Biểu hiện: Thương hiệu mới hoạt động được một thời gian ngắn, chưa kịp “thấm” vào tâm trí khách hàng, đã vội vàng thay đổi logo, màu sắc, tên gọi… chỉ vì sếp đi hội thảo thấy người ta làm kiểu mới hay hơn, hoặc đơn giản là “hết thích” cái cũ.
- Nguyên nhân sâu xa:
- Thiếu sự kiên định và một chiến lược thương hiệu dài hạn.
- Dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài hoặc cảm xúc cá nhân.
- Không hiểu rằng việc xây dựng nhận diện cần thời gian để khách hàng quen thuộc và ghi nhớ.
- Hậu quả: Khách hàng bị hoang mang, khó nhận diện thương hiệu. Mọi nỗ lực xây dựng trước đó đều trở nên vô nghĩa. Doanh nghiệp tốn kém chi phí cho việc thay đổi liên tục.
Trời ơi, nghe xong có thấy “nhột nhột” chỗ nào không anh chị? Đây đều là những “vết thương” mà tôi đã tận mắt thấy, thậm chí là phải “xắn tay áo” vào “chữa trị” cho không ít doanh nghiệp Việt.
“Thuốc Đắng Dã Tật”: Bài Học Xương Máu Và Giải Pháp “Vàng” Để Doanh Nghiệp Việt Tránh “Đi Vào Vết Xe Đổ” – Đừng Tiếc Thời Gian Đọc Khúc Này!
Nhận diện được “bệnh” rồi thì phải có “thuốc chữa”. Dưới đây là những “liều thuốc” mà tôi tin rằng sẽ giúp các doanh nghiệp Việt mình “khỏe mạnh” hơn trên con đường xây dựng thương hiệu:
- “Nuôi con phải tính đường dài”: Hãy bắt đầu bằng việc xây dựng một chiến lược thương hiệu rõ ràng, xác định tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị cốt lõi. Xem việc xây dựng thương hiệu là một khoản đầu tư dài hạn, không phải chi phí cắt bỏ. Đừng chỉ xây nhà trọ để ở tạm, hãy nghĩ đến việc xây một tòa lâu đài vững chãi cho thế hệ sau!
- “Biết người biết ta, trăm trận không thua”: Tuyệt đối không bỏ qua khâu nghiên cứu thị trường, đối thủ và đặc biệt là khách hàng mục tiêu. Muốn “câu được cá”, phải hiểu cá thích ăn “mồi” gì, hay “bơi” ở đâu, chứ không phải mình thích ăn gì thì thả mồi đó! Hãy bỏ tiền ra thuê đơn vị chuyên nghiệp nghiên cứu, hoặc ít nhất cũng phải tự mình làm khảo sát, phỏng vấn sâu. Đừng tiếc!
- “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn, nhưng gỗ có tốt mà nước sơn tệ thì ai ngắm?”: Ưu tiên chiến lược và câu chuyện thương hiệu trước, rồi mới đến thiết kế. Đẹp thôi chưa đủ, phải “đúng” (phản ánh đúng bản chất doanh nghiệp), phải “trúng” (chạm đến khách hàng mục tiêu), phải “khác biệt”. Đẹp mà không có “duyên”, không có “nội dung” thì cũng chỉ là “bình hoa di động” mà thôi.
- “Kỷ luật là sức mạnh”: Ngay sau khi có bộ nhận diện, phải có ngay Brand Guidelines chi tiết và áp dụng nó một cách NGHIÊM TÚC. Brand Guidelines là “hiến pháp” của thương hiệu, không phải “giấy lộn” để cất vào kho đâu mà! Phải phổ biến cho toàn bộ nhân viên, đối tác. Ai làm sai, phải “tuýt còi” ngay.
- “Chọn mặt gửi vàng”: Nếu không đủ nguồn lực hoặc chuyên môn tự làm, hãy tìm đến những agency branding chuyên nghiệp, có tâm, có tầm. Đừng ham “rẻ” mà thành “của ôi”. Hãy xem xét kỹ portfolio, quy trình làm việc, đội ngũ nhân sự và những khách hàng họ đã từng phục vụ. Một đối tác “xịn” sẽ là người đồng hành, tư vấn và giúp bạn tránh được rất nhiều sai lầm.
- “Một lòng một dạ”: Hãy kiên định với bản sắc thương hiệu đã chọn. Chỉ thay đổi, làm mới nhận diện khi thực sự có lý do chiến lược (ví dụ: tái định vị, mở rộng thị trường, sáp nhập…) chứ đừng “sáng nắng chiều mưa” theo sở thích. Thương hiệu cần thời gian để “thấm” vào tâm trí công chúng. Đừng “đứng núi này trông núi nọ”!
Như Henry Ford đã nói: “The only real mistake is the one from which we learn nothing.” (Sai lầm thực sự duy nhất là sai lầm mà từ đó chúng ta không học được gì cả.) Hãy học từ những sai lầm của người khác để con đường của mình bớt chông gai hơn, anh chị nhé!
“Người Dẫn Đường Có Tâm”: Vai Trò Của Agency Chuyên Nghiệp Trong Việc “Phòng Bệnh Hơn Chữa Bệnh” Cho Thương Hiệu Việt – Sao Lại Cần Đến Họ?
Nhiều anh chị có thể nghĩ: “Mình tự làm cũng được mà, cần gì đến agency cho tốn kém?”. Đúng là có những thứ mình có thể tự làm, nhưng với những việc đòi hỏi chuyên môn sâu và kinh nghiệm “thực chiến” như xây dựng nhận diện thương hiệu, một agency chuyên nghiệp như Mondial sẽ đóng vai trò như một “người dẫn đường”, một “bác sĩ” giúp bạn “phòng bệnh hơn chữa bệnh”:
- Cung cấp tư duy chiến lược: Giúp bạn nhìn xa trông rộng, định hình được con đường dài hạn cho thương hiệu, chứ không chỉ là “vẽ cái logo cho đẹp”.
- Thực hiện nghiên cứu bài bản: Với phương pháp luận khoa học và công cụ chuyên nghiệp, agency sẽ mang đến những insight đắt giá mà có thể bạn không tự tìm ra được.
- Đảm bảo thiết kế “có hồn”, kể đúng câu chuyện: Họ biết cách “dịch” những giá trị vô hình của doanh nghiệp thành ngôn ngữ hình ảnh một cách sáng tạo và hiệu quả.
- Xây dựng Brand Guidelines toàn diện: Giúp bạn “giữ gìn kỷ cương” cho thương hiệu sau này.
- Đưa ra những lời khuyên khách quan: Một agency có tâm sẽ không ngại “cãi” sếp, không ngại nói “không” với những yêu cầu phi lý hoặc có hại cho thương hiệu. Họ là “người gác đền” cho tài sản của bạn, chứ không phải người chỉ biết “gật đầu cho qua chuyện”.
- Giúp bạn tránh những “vết xe đổ”: Với kinh nghiệm làm việc với nhiều khách hàng, nhiều ngành nghề, họ đã “thấy” nhiều, “biết” nhiều, sẽ giúp bạn lường trước và né tránh được những rủi ro tiềm ẩn.
Chọn một agency không chỉ là chọn một nhà cung cấp dịch vụ, mà là chọn một người bạn đồng hành chiến lược.
“Muốn Đi Nhanh Thì Đi Một Mình, Muốn Đi Xa Thì Đi Cùng Nhau”… Và Hãy Học Hỏi Từ “Người Đi Trước”!
Thị trường Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng, nhưng cũng đầy thách thức. Việc xây dựng một thương hiệu mạnh, có bản sắc riêng là con đường không hề dễ dàng. Nhưng không phải là không thể!
Lời khuyên chân thành của tôi dành cho các doanh nghiệp Việt là:
- Đừng ngại học hỏi: Hãy tìm hiểu, đọc sách, tham gia các workshop về thương hiệu.
- Hãy quan sát: Xem các thương hiệu lớn họ làm gì, các đối thủ họ thành công hay thất bại ra sao. Đặc biệt, hãy học từ những sai lầm của người khác để mình không phải trả giá tương tự.
- Đừng sợ đầu tư cho chất xám: Một chiến lược đúng đắn, một bộ nhận diện chuyên nghiệp là khoản đầu tư sinh lời về lâu dài.
- Hãy tìm cho mình những “người bạn đồng hành” tin cậy: Đó có thể là những cố vấn, những chuyên gia, hoặc một agency branding có tâm, có tầm.
Mondial không chỉ muốn là người “vẽ” cho bạn, mà còn muốn là người “kể” cho bạn nghe những câu chuyện, chia sẻ những bài học, để chúng ta cùng nhau xây dựng những thương hiệu Việt thực sự mạnh, thực sự “chất”, đủ sức cạnh tranh không chỉ ở sân nhà mà còn vươn ra thế giới.
Lời Kết Từ “Người Trong Cuộc”
Xây dựng thương hiệu là một cuộc marathon, không phải chạy nước rút. Những “bài học” hôm nay có thể hơi “khó nuốt”, nhưng “thuốc đắng thì dã tật”. Việc nhận ra và tránh được những sai lầm phổ biến sẽ giúp doanh nghiệp của bạn tiết kiệm được rất nhiều nguồn lực, thời gian và công sức, đồng thời tăng khả năng thành công lên gấp bội.
Chúc cho các doanh nghiệp Việt sẽ ngày càng “cao tay” hơn, khôn ngoan hơn trên con đường chinh phục trái tim khách hàng và khẳng định vị thế của mình. Và nếu anh chị cần một “hoa tiêu” giàu kinh nghiệm để giúp con tàu thương hiệu của mình tránh xa những “bãi đá ngầm” sai lầm, Mondial luôn sẵn sàng lắng nghe và đồng hành!
